Dutch New Worlds

In 1963 zette Jacques P. Thijsse zijn ‘Enkele gedachten over het ruimtelijk beeld van Nederland in het jaar 2000 bij een bevolking van 20 miljoen’ op papier. Hij kon onmogelijk vermoeden dat dit het begin was van een lange reeks toekomstscenario’s. In ‘Dutch New Worlds’, een zeer leesbare versie van een gelijknamig proefschrift, zet Christian Salewski een aantal van deze visies op een rij. Zo is te zien hoe ons toekomstbeeld en onze stedenbouw tussen 1970 en 2000 voortdurend veranderden. Het scenariodenken kende zelf ook zijn pieken en dalen.
‘Dutch New Worlds’ begint met een bespreking van die scenariomethode. Vaak verdedigd als een manier om greep te krijgen op verschillende ideeën over mogelijke ontwikkelingen, een soort mix van trends lezen en speculeren binnen de grenzen van het waarschijnlijke. Maar ook gebruikt als methode om politieke besluiten te forceren, zoals bij ‘Grenzen aan de groei’ het geval was.
Salewski richt zich op de stedenbouw en de ruimtelijke ordening, het fysieke ‘maken van een samenleving’. De methode kwam in de jaren zestig overgewaaid uit Frankrijk en de VS. Het stelde de toenmalige Rijksplanologische Dienst in staat om een grotere schaal te hanteren en verder te kijken dan locaties voor woningen en bedrijven. Salewski behandelt vele scenariostudies, zoals modellen voor de Markerwaard of Almere. Mooi voorbeelden van ‘schuivende panelen’ en wijkende horizonten.
Ondertussen schuift de toekomst mee. Het Centraal Plan Bureau, het Sociaal en Cultureel Planbureau of de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid, om er een paar te noemen, blijven dan ook op regelmatige basis hun ‘verkenningen’ afscheiden.