Het Derivaten Drama

Het Derivaten Drama van Jan Smit is al weer het tweede boek over de Vestia-affaire. In september verscheen De Vrije Val van Vestia van FD-journalist Hans Verbraeken. Smit heeft het voordeel dat hij voor zijn reconstructie ook Verbraekens boek en de verhoren van de Parlementaire Enquête kan benutten.
Hij volgt de beproefde aanpak van De Prooi. Op basis van research en gesprekken met - anoniem gebleven - betrokkenen reconstrueert hoe en waarom de woningcorporatie naar de rand van de afgrond werd gedreven. Doordat de auteur dichtbij de hoofdpersonen blijft - en daarvan tal van persoonlijke details beschrijft - laat het boek zich lezen als een thriller. Maar het boek is tegelijk een interessante geschiedschrijving over de volkshuisvesting na de bruteringsoperatie medio jaren negentig. We lezen hoe onder leiding van superambitieuze Erik Staal Vestia, het voormalig Gemeentelijk Woningbedrijf Den Haag, in korte tijd uitgroeit tot de grootste woningcorporatie van Nederland. Omvangrijke herstructureringen, de bouw van complexe Vinex-wijken, overnames en noodlijdende branchegenoten: niets gaat de zonnekoning van de corporatiewereld te ver. Staal raakt steeds meer overtuigd van zijn eigen gelijk, duldt geen tegenspraak, omringt zich met loyale medestanders en creeërt een bedrijfscultuur
waarin steeds minder sprake is van checks and balances. Dat gaat lang goed. Zijn ster rijst tot ongekende hoogte, maar gelijk Icarus vliegt hij zijn eigen ondergang tegemoet. Eind 2011 komt aan dit sprookje abrupt een einde. Mede door fraude met ingewikkelde financiële producten raakt Vestia verzeild in een van de grootste speculatieschandalen ter wereld. Alleen dankzij een ingrijpende reddingsoperatie blijft de volkshuisvester overeind. Smit beschrijft aan het slot nauwgezet de reddingsactie van het ministerie, de interimmanagers en het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Een indringend boek waar veel lessen uit te leren zijn. Een must voor iedereen uit de branche.