Het 'Dashboard Verstedelijking' komt uit de koker van het College van Rijksadviseurs (RCa). De Rijksadviseurs hebben zich de ambitieuze taak gesteld een instrumentarium te ontwikkelen waarmee beredeneerder kan worden vastgesteld waar het beste woningbouw kan plaatsvinden. In het huidige debat voeren volgens het CRa de argumenten over de kosten van binnenstedelijk of buitenstedelijk bouwen de boventoon. Terwijl woningbouw veel bredere effecten heeft dan het rondkrijgen van de grondexploitatie. Het CRa pleit ervoor dat nieuwbouw van woningen moet plaatsvinden waar het de meeste maatschappelijke meerwaarde genereert.
Om die meerwaarde te kunnen meten, heeft men negen thema's met bijbehorende indicatoren onderscheiden, van betaalbaarheid, via duurzaam ruimtegebruik tot het benutten van eerdere infra-investeringen. Als proefkonijn voor de denk- en rekenexercitie heeft men de Metropoolregio Amsterdam genomen. Bij de uitwerking van de case worden drie modellen met verschillende typen verstedelijking doorgeakkerd: een stedenregio, de ontwikkeling van woonlandschappen en inzetten op verdichting bij ov-knooppunten. Een exercitie die enkele tientallen pagina's beslaat en toch niet altijd kan overtuigen.
Er zit ook nog een politieke boodschap in de studie. Het staat voor de Rijksadviseurs buiten kijf dat het rijk zich (weer) actief moet gaan bemoeien met de woningbouwopgave. Niet in de zin dat het Rijk bepaalt, zoals in het verleden, waar woningen worden gebouwd. Maar wel dat het de randvoorwaarden opstelt vanuit een nationaal maatschappelijk belang. En dan is er altijd nog de sturende rol van het geld: alleen projecten met een bewezen maatschappelijke meerwaarde moeten als het aan de CRa ligt in aanmerking komen voor steun van het Rijk. Men wijst op het Londense model. Daarbij wordt elk plan getoetst aan de vraag in hoeverre het bijdraagt aan de doelstellingen van de regio? Zo ja, dan komt het in aanmerking voor subsidies.
Het Dashboard is een ambitieuze exercitie. Het is de vraag of gemeenten met bouwplannen hier een boodschap aan hebben. De kans daarop wordt een stuk groter als het Rijk het Dashboard gaat gebruiken voor het beoordelen van subsidies. Maar vooralsnog wordt er nog altijd weinig geld vanuit Den Haag vrijgemaakt voor het stimuleren van de woningproductie.
Zie hier de belangrijkste conclusies.
Dashboard Verstedelijking - Hoe de woningbouwopgave maatschappelijke meerwaarde levert en waarom het Rijk hier belang bij heeft. Van: College van Rijksadviseurs. Ontwikkeld in nauwe samenwerking met Gert-Jan Fernhout (Rebel) en Ad de Bont (Urhahn). 82 pagina's. Gratis te downloaden (zie bij Meer Informatie)