Complexe problemen moet je van meerdere kanten bekijken, vinden architect Daan Roggeveen (MORE Architects) en journalist Michiel Hulshof (Tertium). In 2018 stelden zij een lezingenreeks samen voor de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Hierin vroegen zij internationale experts met verschillende achtergronden, dus niet alleen architecten en stedenbouwkundigen, hun licht te laten schijnen op de grote stedelijke uitdagingen van deze tijd: toegankelijkheid, duurzaamheid, inclusiviteit en disruptieve technologieën. Studenten werden meegenomen op een reis langs steden als Hong Kong, Berlijn, Istanboel en New York en zagen dat daar dezelfde issues spelen als in Amsterdam.
Op basis van deze lezingenreeks maakten Roggeveen, Hulshof met journalist Frances Arnold het Engelstalige boek The Amsterdam Agenda – 12 Good Ideas for the Future of Cities. Aan twaalf internationale sprekers is een hoofdstuk gewijd, waaruit twaalf principes voor de stad van de toekomst zijn gedestilleerd.
Infrastructuur
In het eerste hoofdstuk schetst Esther Agricola, directeur Ruimte en Duurzaamheid bij de Gemeente Amsterdam, de opgave waarvoor de stad staat. De optelsom van alle bouwplannen leidt tot 600.000 extra inwoners, een enorm aantal gezien de 856 duizend Amsterdamse inwoners van nu. Volgens haar is mobiliteit een enorm zorgpunt. Als voorbeeld geeft ze een recente brand in de Schipholtunnel. Die was slechts vijf uur dicht, maar dat leidde 18 uur later nog tot opstoppingen rond de Dam. Stadsplanners staan voor een enorme opgave vanwege de urgentie. De stad heeft meer huizen, beter openbaar vervoer en een duurzamer energiesysteem nodig. Niet morgen, maar nu.
In de Bijlmermeer ging de metrolijn pas in gebruik toen de eerste bewoners er al bijna tien jaar woonden, blijkt uit de analyse van journalist Daan Dekker naar waarom dit modernistische experiment mislukte. Hij en andere sprekers benadrukken het belang van flexibiliteit, zodat gaandeweg de bouw aanpassingen kunnen worden gemaakt of dat plekken niet rigide zijn en slechts op een specifieke manier kunnen worden gebruikt. Ontwerp omgevingen, stelt architect Florian Idenburg (New York) bijvoorbeeld in het hoofdstuk The Future of Work. Omarm permanente verandering, betoogt architect Marc Schmit (Berlijn), die kansen ziet in de mogelijkheden die digitalisering en hyperconnectiviteit (Internet of Things) geven. Gebruik informele transportsystemen, adviseren Selva Gürdogan en Greger Thomsen. Zoals de minibussen die onder andere in hun stad Istanboel rondrijden – flexibeler dan van bovenaf geplande, grootschalige hoofdpijndossiers als een nieuwe metrolijn, brug of tunnel.
En veel meer...
Het belang van participatie, zeggenschap, transparantie en diversiteit wordt in verschillende hoofdstukken benadrukt. Jane Jacobs wordt aangehaald: inclusieve steden krijg je alleen als iedereen kan bijdragen aan het vormgeven ervan. Er is veel aandacht voor China, niet vreemd aangezien Hulshof daar jaren correspondent was en MORE Architects van Roggeveen een kantoor in Shanghai heeft. Interessant is ook het pleidooi van David Mulder van der Vegt van XML, die cultuur als belangrijk onderdeel van de aantrekkingskracht van Amsterdam ziet. Maar naast musea is ook het nachtleven belangrijk. Op plekken als de RoXY konden nieuwe kunstenaars en bewegingen ontstaan. Hij roept op tot het ontwerpen van gebouwen die uniek zijn voor het nachtleven van deze stad en waar geëxperimenteerd kan worden. Als tegenhanger van de commerciële festivals die tegenwoordig de boventoon voeren.
The Amsterdam Agenda; 12 Good Idea for the Future of Cities, nai010 uitgevers, februari 2020. Daan Roggeveen, Michiel Hulshof, Frances Arnold, Engelstalig, paperback, 168 pag, ISBN 978-94-6208-542-8.