En toen stond het verhaal van mijn buurt ineens in een landelijke krant: Het Financieele Dagblad. Wat is ons wijkje toch fantastisch mooi groen, denk ik blij als ik naar de bijgeplaatste foto tuur. Zo van boven is het verschil met de huizen aan de overkant van het kanaal opeens heel duidelijk. Daar zie je echt veel meer steen. Wat zal het er heet zijn geweest de afgelopen dagen.

 

De titel bekt lekker: De eerste A'damse wijk die van het gas af moet, wil niet meer. Aanvankelijk vond ik hem te kort door de bocht. “Ik heb het nooit gewild en zover ik weet is het mij ook nooit gevraagd”, schrijft een buurtgenoot als reactie op het stuk. Klopt, reageert een ander, maar we stonden wel open voor de plannen van de gemeente. Een flinke bewonersgroep heeft zich uitgebreid verdiept in de voors en tegens en de conclusie is: het is te vroeg. Precies zo zit het en dat ligt ook in de titel besloten.

Met de strekking van het artikel ben ik het eens: de gemeente zegt dan wel dat woningeigenaren zelf kunnen beslissen, maar zo voelt het niet. Er wordt namelijk steeds benadrukt dat er wetgeving aankomt die bewoners kan dwingen van het aardgas af te gaan. Dat bevestigt de gemeente ook in de krant: we informeren huiseigenaren over landelijke ontwikkelingen. Een van mijn buurtgenoten vat het breed gedeelde gevoel hierover in het artikel mooi samen.“Ik vind het een non-keuze: of je gaat binnen drie jaar mee met het stadswarmtenet of je zoekt het zelf maar uit.”

 

Wat niet helemaal uit de verf komt in het artikel is dat we een intensief traject met de gemeente hebben afgelegd. Er is een onderzoek geweest naar aardgasvrijalternatieven voor specifiek onze 181 koopwoningen en 49 soortgelijke woningen verderop in Banne Noord. Dat heeft enorm veel geld en energie gekost – in zoverre zijn wij zeker serieus genomen en hebben wij aardgasvrij ook een serieuze kans gegeven. Hoe kan het nou dat de gemeente en wij tot zulke verschillende conclusies komen? Ik kan het niet begrijpen. 

Het lijkt wel als we in parallelle werelden leven. Alsof we in een scène van Little Britain verzeild zijn geraakt: “the computer says no”. Eigenlijk staan we weer bij het beginpunt: de voorkeursoplossing is stadswarmte maar u kunt natuurlijk altijd voor all-electric of een andere oplossing kiezen. Dat was ook de mantra twee jaar geleden: “De gemeente zet in op betaalbare warmteoplossingen in de vorm van collectieve warmtenetten. Schaalgrootte is dus belangrijk. Hoe meer aansluitingen, hoe lager de kosten per aangesloten woning.”

Uit dat onderzoek naar alternatieven komt dat stadswarmte in ons geval helemaal niet de laagste maatschappelijke kosten heeft, maar all-electric. Een soortgelijk onderzoek naar woningen in de Van der Pek-buurt komt op hetzelfde uit. Daarnaast is er een verschil tussen de maatschappelijke kosten en die van de bewoners zelf.

Nu zijn er al veel klachten van gebruikers van stadswarmte over de hoge prijzen. Er wordt wel steeds geschermd met het niet-meer-dan-anders-principe en dat de Autoriteit Consument en Markt in de gaten houdt dat gebruikers niet teveel betalen. Maar bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis waarschuwt ervoor dat consumenten in het voorstel voor de nieuwe Warmtewet niet goed worden beschermd. Want: maximumtarieven vervallen en leveranciers kunnen straks hun tarieven baseren op de kosten van het nieuwe warmtenet. Het tarief is gebaseerd op de aanlegkosten en de exploitatie van een warmtenet. Het risico ligt dan dus bij de eindgebruikers en niet bij de warmtebedrijven!

Ook betwijfelt Vereniging Eigen Huis of er straks daadwerkelijk sprake is van keuzevrijheid: “Hoewel er geen verplichting is om je woning aan te sluiten op een warmtenet, zal dat in de praktijk alleen mogelijk zijn als het huis met een ‘gelijkwaardig alternatief’ kan worden verwarmd. Maar wat dat is blijft in het wetsvoorstel onduidelijk.”

Dit soort zorgen komen ook voorbij op de site Energiepodium.nl. Daar pleit Martien Visser, lector energietransitie & netintegratie, Hanzehogeschool Groningen en Manager Corporate Strategy bij Gasunie voor een time-out voor de ontwikkeling van warmtenetten op biomassa en aardgas. Want ondanks fiscale stimulering zijn warmtenetten duur. Wat, fiscale stimulering?!

Ja, lees ik, van minister Wiebes mogen warmtebedrijven de energiebelastingen die gebruikers betalen houden. Energiebedrijven dragen de energiebelastingen van elektriciteit en gas (jaarlijks circa 400 euro en 700 euro per gebruiker) af aan de overheid. Warmtebedrijven krijgen dus 700 euro per gebruiker cadeau. “Deze fiscale stimulering van warmtenetten komt neer op een subsidie van 500-1500 euro per vermeden ton CO2.” Ook Visser concludeert dat in het voorstel voor de nieuwe Warmtewet de rekening en het risico van de verduurzaming bij de burger ligt. Ik vind het een steengoeie column, want hij roept op tot bezinning. Precies wat wij als bewonersgroep ook steeds bepleiten.

 

Wij zijn niet zomaar een stel lastige burgers, we hebben ons goed ingelezen en via allerlei partijen informatie ingewonnen. Er is uit allerlei hoeken kritiek op het beleid van zowel het Rijk als de gemeente, en echt niet alleen van activistische groeperingen. Lees bijvoorbeeld het manifest van de warmtecoalitie. Die bestaat uit 44 partijen en vertegenwoordigt de volle breedte van de maatschappij van private partijen, netwerkbedrijven, woningcorporaties, warmte-coöperaties, milieu partijen, tot consumentenorganisaties en bewonersverenigingen. Hun argumenten komen overeen met de onze.

Jammer, klote van al het werk, maar deal ermee en begin overnieuw. De gemeente Amsterdam is echt op de verkeerde weg en negeert alle stoptekens. Ga terug! En ook de nieuwe warmtewet moet terug naar de tekentafel.