Vroeger hadden we elkaar vriendelijk toegeknikt, de jurist van een paar straten verderop en ik. De afgelopen twee jaar heb ik haar door al die vergaderingen misschien wel vaker gesproken dan mijn vriendinnen. Nu zagen we elkaar op straat en stonden zo een half uur te praten. Zij met de weekboodschappen aan haar stuur, ik met een bakfiets vol tuinafval. Even ging het over de kinderen, maar al snel alleen nog maar over aardgasvrij.

Wat me aan het denken zette, was dat zij en haar man de mogelijkheden voor een individuele oplossing aan het verkennen zijn. Wij deden dat aanvankelijk natuurlijk ook, maar kwamen tot de conclusie dat we eerst de gebouwgebonden financiering wilden afwachten. Vanaf het begin stuurde de gemeente bovendien op collectieve oplossingen aan. Omdat we een commissie van de belangenvereniging voor huiseigenaren zijn, is het ook logisch dat we vooral nadenken over oplossingen voor de hele wijk. 

Dat compliceert de boel behoorlijk: mensen staan er heel verschillend in door leeftijd, financiële en privésituatie en natuurlijk de staat van het huis. Ik keek daar voor mezelf al lang niet meer naar en had steeds verder uitgezoomd, totdat ik vooral op stadsniveau en zelfs landelijk niveau naar de warmtetransitie keek. Misschien is het tijd om weer in te zoomen, te kijken wat de beste oplossing is voor mijn huishouden, mijn woning en mijn portemonnee. De jurist moet wel; haar twintig jaar oude cv-ketel staat op springen.

Al pratende realiseerde ik me hoeveel eenvoudiger het dan wordt. Ik ben niet het type dat het hele jaar met een te warme winterjas loopt voor die paar echt ijzige dagen. Persoonlijk vind ik het acceptabel als we ons huis bij min tien niet helemaal warm krijgen. Dan gaan we maar dicht bij elkaar met dikke truien en sokken in slaapzak op de bank zitten. Desnoods met de gordijnen dicht. Als student werd ik ook wel eens wakker met ijsbloemen op de ramen. 's Middags plakte ik ze af met doorzichtig landbouwplastic. Het hielp. Voor een paar dagen is dat best te overzien.

Die verantwoordelijkheid kan ik voor mijn eigen gezin wel nemen. Een bedrijf of school kan dat natuurlijk niet zeggen, en de gemeente of een warmtebedrijf al helemaal niet. Maar onze warmtebehoefte is al laag, ik heb helemaal geen zin om mee te moeten doen met een oplossing die is ingericht op slecht geïsoleerde huizen en temperaturen die nog zelden voorkomen. Wat we nodig hebben, zijn flexibelere oplossingen, waar meer ruimte is voor persoonlijke keuzes.

Zoals ook mogelijk is op andere gebieden. Bij de veeteelt of de luchtvaart grijpt de overheid niet zo hard in als vanuit de klimaatcrisis verstandig zou zijn. Keuzevrijheid blijft voorop staan, alle nadelen van individueel gedrag worden afgewenteld op de maatschappij en de planeet.

Op allerlei terreinen waar de overheid op milieu- en klimaatgebied echt grote klappers kan maken, laten ze het afweten. Maar als burger kun je er nog wel voor kiezen niet te vliegen, de auto te laten staan, geen zooi uit China over te laten komen of vega of vegan te eten. 

Ons gezin is een mooi voorbeeld. Mijn oudste dochter is overtuigd vegetariër, haar zus en vader zijn dol op vlees. Zelf heb ik een ingewikkelder eetpatroon: ik eet sinds mijn studententijd geen vlees en heb inmiddels melk en yoghurt afgezworen. Kaas eet ik wel af en toe, vis heel sporadisch. Hoewel het niet altijd gemakkelijk is om iedereen tevreden te houden, is er ruimte voor iedereen om te doen wat goed voelt. Een treetje dier- en klimaatvriendelijker is gemakkelijk te maken.

Kom daar meer eens om bij een hoogtemperatuurwarmtenet. Om de vergelijking door te trekken, voelt stadswarmte met productiehout uit verre landen als warmtebron voor mij alsof iedereen aan de kiloknallers moet. Met de belofte dat er in 2050 alleen nog maar vegaburgers worden aangeboden. Laten we dan meteen voor een combinatie van biologisch scharrelvlees en vooral vega en vegan gaan. Uiteindelijk is dat ook waar we in 2050 naartoe moeten. Er is nu ruimte voor mensen die vegan willen. Zij beïnvloeden de mix ten positieve en laten anderen zien dat je prima gaat op plantaardig, sterker, misschien nog wel beter. Zoiets wil ik dus ook met warmte. En dat gaat niet met grootschalige, logge systemen.