De huisvesting van zogeheten 'kwetsbare doelgroepen', waaronder statushouders, loopt spaak in de hoofstad. De 1.800 woningen die de Amsterdamse corporaties jaarlijks beschikbaar stellen voor deze 'urgenten' zijn dit jaar lang niet voldoende om de forse extra toestroom van statushouders te huisvesten. Daarnaast is ook het aantal daklozen én het aantal sociaal medisch urgenten fors gestegen.
"Wij verwachten dat we het komende jaar slechts de helft van de huishoudens die in aanmerking komen voor huisvesting, daadwerkelijk kunnen huisvesten", waarschuwt wethouder Ivens in een brief aan de raadscommissie Bouwen en Wonen.
De consequenties zijn zeer pijnlijk. De situatie in overvolle azc’s en opvangvoorzieningen zal verder verergeren. De mogelijkheden om er op korte termijn veel aan te doen zijn beperkt, geeft Ivens na een inventarisatie toe. Hij kiest er voor de beschikbare woningen naar rato van de vraag per doelgroep te verdelen. En probeert hij een aantal gezinnen bij regiogemeenten onder te brengen.
Het aantal statushouders dat Amsterdam moet onderbrengen verdubbelt dit jaar (+120%). Dat komt enerzijds door de fors toegenomen 'taakstelling' van het Rijk. Maar Amsterdam begint ook aan te lopen tegen de herhuisvesting van statushouders die eerder met vijfjaarscontracten zijn ondergebracht in tijdelijke woonvoorzieningen. De hoofdstad dreigt de provincie in zijn nek te krijgen als het in gebreke blijft zijn wettelijk opgelegde quotum statushouders niet huisvest. Eerder dreigde de provincie al eens met 'indeplaatsstelling'- dus het overnemen van de regie.
Maar dat is niet het enige. Ook het aantal mensen met een sociaal/medische urgentie neemt fors toe (+25%). Tenslotte neemt ook het aantal dak- en thuislozen in Amsterdam nog meer toe dan landelijk. Dat laatste leidt tot steeds meer wachtenden in de ketens van Maatschappelijke opvang en Beschermd Wonen (MO/BW; +45%).
Een oplossing voor deze tekorten is niet in zicht. Ivens gaat opnieuw om tafel met corporaties en huurderskoepels of er niet toch meer dan 1.800 corporatiewoningen beschikbaar kunnen worden gesteld. Gezien de enorme wachtlijsten zit niemand daar op te wachten. Extra tijdelijke locaties ontwikkelen zit er ook op korte termijn niet in. Er zijn geen makkelijk te ontwikkelen locaties of panden meer, meldt Ivens. Iets meer perspectief bieden leegstaande hotels. Ivens voert daar nu gesprekken mee. Zo'n 200 hotelkamers worden nu al gehuurd voor het onderbrengen van economisch daklozen. Maar ook dat lijkt een zeer tijdelijke oplossing, als het al betaalbaar is en hoteliers mee willen werken om ook deze doelgroepen onder te brengen.
Ivens wil ook steun van het Rijk: die zou de problemen niet over de schutting van gemeenten moeten gooien, maar regie moeten voeren op 'landelijke en samenhangende oplossingen'. Ivens: "Het grote tekort aan huizen in Nederland komt op deze manier disproportioneel terecht bij de meest kwetsbaren." Het lukt veel meer gemeenten niet de taakstelling te halen. In Lelystad, Utrecht, Breda, Rotterdam en Heerlen was in 2020 de achterstand het grootst.